Uwagi do projektu założeń do projektu Ustawy o Monitoringu Wizyjnym, który został opublikowany cztery dni temu przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Najważniejsze punkty projektu, na które już teraz powinni zwrócić uwagę przedstawiciele firm członkowskich Polskiej Izby Handlu, to:
1. Wyodrębniona zostanie następująca kategoria przestrzeni, w której monitoring może być prowadzony:
zamknięta przestrzeń przeznaczona do użytku publicznego – ograniczona obszarowo przestrzeń lub obiekt udostępnione do użytku na warunkach określonych przez właściciela lub zarządzającego bez względu na fakt czy udostępniana jest ona dla ograniczonego czy nieograniczonego kręgu osób (np. sklepy, budynki użyteczności publicznej, zakłady pracy, szkoły, zamykane parki, przestrzeń wspólna w domach wielorodzinnych). Jako zamkniętą przestrzeń przeznaczoną do użytku publicznego należy również traktować, przestrzeń niespełniającą kryteriów otwartej przestrzeni publicznej i przestrzeni prywatnej… Monitoring wizyjny w zamkniętej przestrzeni przeznaczonej do użytku publicznego będzie mógł być prowadzony przez podmioty publiczne lub podmioty niepubliczne realizujące zadania publiczne w celu zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego lub ochrony osób i mienia oraz podmioty nierealizujące zadań publicznych w celu ochrony osób i mienia, rozumianych zgodnie z ustawą z dnia z 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (Dz. U. z 2005 r. poz. 1221 z późn. zm.).
2. Zdefiniowana zostanie zasada proporcjonalności, co oznacza, że sposób prowadzenia monitoringu wizyjnego musi odpowiadać celom monitoringu… Ponieważ specyfika monitoringu wizyjnego implikuje potrzebę pewnego poszerzenia zakresu ochrony wizerunku, to ochronie przed rozpowszechnianiem ma podlegać także, odbierany lub zarejestrowany w systemie monitoringu wizyjnego, obraz pojazdu o cechach pozwalających na identyfikację osoby fizycznej lub prawnej będącej właścicielem lub użytkownikiem pojazdu bądź władających pojazdem na podstawie innych tytułów prawnych. Ochrony wizerunku nie będą natomiast naruszać zanonimizowane nagrania, tj. nagrania, w oparciu o które brak jest możliwości identyfikacji tożsamości osoby, której dotyczy obraz – obraz ten będzie mógł być upowszechniany.
3. Administrator systemu monitoringu wizyjnego, będący organem, jednostką organizacyjną, podmiotem lub osobą decydującą o celach i środkach funkcjonowania systemu monitoringu wizyjnego, będzie odpowiedzialny za zapewnienie bezpieczeństwa funkcjonowania systemu monitoringu wizyjnego. Będzie on zobowiązany do zarządzania systemem w sposób zgodny z celami ustawy oraz kontrolowania prawidłowości funkcjonowania systemu. Ponadto będzie on zobowiązany do zastosowania środków technicznych i organizacyjnych zapewniających ochronę odbieranego, rejestrowanego, odtwarzanego lub przetwarzanego w celu automatycznej identyfikacji osób obrazu, odpowiednią do zagrożeń, w tym do zabezpieczenia obrazu przed udostępnieniem osobom nieupoważnionym, zabraniem kopii zarejestrowanego obrazu przez osobę nieuprawnioną, zmianą, utratą lub zniszczeniem zarejestrowanego obrazu. Administrator systemu monitoringu wizyjnego będzie mógł powierzyć innemu podmiotowi, w drodze umowy zawartej na piśmie, realizację zadań związanych z administrowaniem systemem monitoringu wizyjnego. W tym wypadku podmiot, o którym mowa powyżej, będzie mógł administrować systemem wyłącznie w zakresie i celu przewidzianym w umowie. Odpowiedzialność za przestrzeganie przepisów niniejszej ustawy będzie spoczywać na administratorze systemu monitoringu wizyjnego, co nie wyłącza odpowiedzialności podmiotu, który zawarł umowę, za administrowanie systemem niezgodnie z tą umową. Do obsługi systemów monitoringu wizyjnego będą dopuszczone wyłącznie osoby posiadające upoważnienie dostępowe nadane przez administratora systemu monitoringu wizyjnego. Ponadto administrator systemu monitoringu wizyjnego będzie prowadził ewidencję osób upoważnionych do dostępu do systemu monitoringu wizyjnego, która powinna zawierać: imię i nazwisko osoby upoważnionej, datę nadania i ustania oraz zakres upoważnienia do dostępu do systemu monitoringu wizyjnego, a także identyfikator, jeżeli jego istnienie wynika ze specyfiki systemu informatycznego. Osoby, które zostaną upoważnione do dostępu do systemów monitoringu wizyjnego, będą obowiązane do nieudostępniania informacji uzyskanych w trakcie prowadzenia monitoringu oraz dotyczących bezpieczeństwa funkcjonowania systemów monitoringu wizyjnego. Upoważnienie do dostępu do systemów monitoringu wizyjnego lub nagrań z niego będzie mogło być nadawane wyłącznie w kontekście realizacji celów monitoringu wizyjnego. Administrator systemu będzie również zobowiązany do prowadzenia rejestru udostepnień.
4. Nagrania z systemów monitoringu wizyjnego będą przechowywane nie dłużej niż jest to konieczne z perspektywy celowości funkcjonowania poszczególnych systemów, przy uwzględnieniu terminu maksymalnego – 90 dni, chyba że w tym okresie uprawnione organy wystąpią o zabezpieczenie zarejestrowanego obrazu jako dowodu w sprawie w ramach toczącego się postępowania. Termin przechowywania nagrań, przy uwzględnieniu wskazanego powyżej terminu maksymalnego, określać będzie administrator systemu w dokumentacji systemu, biorąc pod uwagę cel prowadzonego monitoringu wizyjnego. Administrator systemu monitoringu wizyjnego będzie zobowiązany do umożliwienia sporządzenia (lub samodzielnego sporządzenia) kopii z nagrań funkcjonariuszowi albo żołnierzowi podmiotów uprawnionych wskazanemu w pisemnym wniosku Komendanta Głównego Policji, Komendanta Głównego Straży Granicznej, Szefa Biura Ochrony Rządu, Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Komendanta Głównego Żandarmerii Wojskowej, Szefa Służby Kontrwywiadu Wojskowego lub ich Zastępców albo osób przez nich upoważnionych oraz właściwego miejscowo komendanta straży gminnej/miejskiej lub jego zastępcy, a także na ustne żądanie funkcjonariusza albo żołnierza posiadającego pisemne upoważnienie osób wskazanych powyżej.
5. Monitoring wizyjny prowadzony w celu ochrony osób i mienia w zamkniętej przestrzeni przeznaczonej do użytku publicznego będzie mógł obejmować otwartą przestrzeń publiczną, tylko w takim zakresie, który pozostaje niezbędny dla realizacji celu prowadzenia monitoringu wizyjnego, tj. ochrony osób i mienia. Kluczowe w tym zakresie pozostanie respektowanie ogólnych zasad prowadzenia monitoringu, w tym w szczególności zasady proporcjonalności oraz minimalnej ingerencji w inną przestrzeń, niż w odniesieniu do której jest on realizowany. Monitoring wizyjny będzie mógł być prowadzony również w celu optymizacji lub weryfikacji sposobów wykonywania powierzonych obowiązków wynikających ze stosunku pracy lub umów cywilnoprawnych wykonywanych w zakładach pracy lub innych, wskazanych w umowach, miejscach. W tym wypadku osoba, której stanowisko pracy lub inne – określone w umowie – miejsce wykonywania powierzonych obowiązków lub czynności objęte będzie monitoringiem wizyjnym w związku z realizacją ww. celu, a nie ochrony osób i mienia, będzie informowana o prowadzonym monitoringu przez jego administratora z chwilą zawierania umowy lub objęcia monitoringiem wizyjnym. Natomiast prowadzony w tym celu monitoring nie będzie mógł naruszać zasad prowadzenia monitoringu wizyjnego wynikających z projektowanej regulacji w odniesieniu do zamkniętej przestrzeni przeznaczonej do użytku publicznego. Administratorzy systemów monitoringu wizyjnego w zamkniętej przestrzeni przeznaczonej do użytku publicznego będą zobowiązani do poinformowania o objęciu danej przestrzeni monitoringiem wizyjnym, poprzez umieszczenie stosownych oznaczeń przy wejściu w obręb danej przestrzeni (obiektu). Oznaczanie to realizowane będzie przy wykorzystaniu tablic informacyjnych zawierających piktogram oraz wskazanie danych administratora systemu monitoringu wizyjnego. Jeśli w danej przestrzeni (obiekcie) funkcjonują wyodrębnione obszary, w których wykorzystywane są odrębne systemy monitoringu wizyjnego, w odniesieniu do poszczególnych z nich, administratorzy będą zobowiązani do zapewnienia oddzielnego oznakowania na granicy ich obszarów. Monitoring wizyjny nie będzie mógł być prowadzony w miejscach, w których mogłoby to naruszać godność człowieka (w tym w toaletach, przebieralniach, gabinetach lekarskich, pomieszczeniach socjalnych). Monitoring wizyjny nie będzie mógł być łączony z prowadzeniem bieżącego przekazywania lub rejestracji dźwięku pozwalającego na słuchanie lub zapis prowadzonych rozmów.
Jest to oczywiście tylko część przedmiotowego projektu ustawy, ale w mojej ocenie część najistotniejsza dla branży. Chociaż przed wdrożeniem ostatecznej jej wersji obowiązywać będzie jednoroczne vacatio legis, to uważam, że już dzisiaj warto o tym mówić, zwłaszcza dlatego, że wprowadzone zostaną przepisy sankcjonujące niewykonanie obowiązków związanych z oznaczaniem miejsca usytuowania kamery albo przestrzeni lub obiektu objętych monitoringiem wizyjnym, terminami i sposobem przechowywania zapisów z monitoringu wizyjnego oraz bezprawnym dopuszczeniem się technicznego odzyskania zarejestrowanego obrazu z monitoringu wizyjnego po upływie maksymalnego czasu jego przechowywania. Naruszenia prawa będzie stanowić również dokonywanie rejestracji dźwięku w sposób pozwalający na słuchanie lub zapis prowadzonych rozmów czy prowadzenie monitoringu wizyjnego, w miejscu które może skutkować naruszeniem godności osoby objętej monitoringiem wizyjnym. Sankcjonowane będzie również prowadzenie w sposób nieuprawniony monitoringu w zamkniętej przestrzeni przeznaczonej do użytku publicznego osób trzecich, dokonywanie automatycznej identyfikacji osób w sposób nieuprawniony, udostępnianie obrazu lub nagrań osobom nieupoważnionym czy wykonywanie kopii nagrań w celach niezgodnych z przeznaczeniem.
Adam Suliga, Ekspert Polskiej Izby Handlu
