W związku z zbliżającym się wejście w życie wejściem systemu kaucyjnego Polska Izba Handlu i sieci handlowe, które podpisały się pod apelami z 8 kwietnia i 16 czerwca 2025 r. przypominają, iż zgodnie z art. 40i ust. 1 pkt 6 Ustawy opakowaniowej, na podmiocie reprezentującym ciąży ustawowy obowiązek zapewnienia finansowania kosztów zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych przez jednostki handlowe. Oznacza to, że przeniesienie przez podmioty reprezentujące obowiązku finansowania systemu kaucyjnego na jednostki handlowe – w drodze umów zawieranych w ramach przymusu ustawowego – może stanowić naruszenie prawa. Jest to fundamentalna zasada systemu kaucyjnego, zgodnie z którą ciężar finansowy spoczywa na wprowadzających produkty w opakowaniach, a nie na podmiotach zbierających. Wszelkie próby przerzucenia tych kosztów na jednostki handlowe, wynikające z zapisów proponowanych umów, są jawnym obejściem przepisów Ustawy opakowaniowej.
Z memorandum kancelarii Kochański & Partners sp. k. dla Polskiej Izby Handlu i sieci handlowych:
Jeśli projekt umowy zawieranej między sklepem a operatorem systemu kaucyjnego nie będzie zapewniał finansowania kosztów ponoszonych przez jednostki handlowe, może to stanowić naruszenie art. 40i ust. 1 pkt 6 ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi. Jednostka handlowa może zatem argumentować, że nie może zaakceptować umowy niezgodnej z prawem, oraz wskazywać, że warunkiem jej zawarcia jest uwzględnienie pełnego pokrycia kosztów finansowania systemu.
W przypadku naruszenia przepisów Ustawy opakowaniowej określających obowiązki podmiotu reprezentującego (w tym obowiązek zapewnienia finansowania systemu) lub warunków określonych w zezwoleniu, podmiot reprezentujący może być:
- Wezwany przez Ministra Klimatu i Środowiska do niezwłocznego zaniechania naruszeń, przy jednoczesnym wyznaczeniu terminu usunięcia nieprawidłowości.
- W przypadku dalszego prowadzenia systemu kaucyjnego w sposób, który narusza przepisy Ustawy opakowaniowej lub warunki określone w zezwoleniu, względem takiego podmiotu może zostać podjęta decyzja w sprawie cofnięcia zezwolenia. Zastosowanie tego środka powinno być celem priorytetowym dla Ministra Klimatu i Środowiska w sytuacji uporczywego naruszania prawa przez operatora. Fakt, iż cofnięcie zezwolenia jest obligatoryjne, stanowi potężny instrument presji, który powinien skutecznie zniechęcać podmioty reprezentujące do naruszania swoich obowiązków i warunków zezwolenia.
– Trwające w sieciach detalicznych przygotowania do wdrożenia systemu kaucyjnego wskazują, że spełnienie wymogów ustawy kaucyjnej według danych na chwilę obecną może przynosić straty dla sklepów. Do startu systemu pozostało nieco ponad dwa i pół miesiąca. Branża handlu głośno mówi o tym już od początku kwietnia. Liczymy na stanowcze działania ministerstwa szczególnie w zakresie opłat (handling fee) – komentuje Prezes Polskiej Izby Handlu Maciej Ptaszyński, dodając, iż to najważniejszy, ale nie jedyny problem z punktu widzenia handlu w zakresie wprowadzenia systemu kaucyjnego.
